Στο κελί 33…
περί ονοματοδοσίας σχολείων ο λόγος

Με αριθμούς, κυρίες και κύριοι, ονοματίζονται μόνο τα κελιά των φυλακών. Ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να δίδει ονόματα στις σχολικές μονάδες, ονόματα διαπρεπών Ελλήνων της περιοχής που διακρίθηκαν είτε κατά τους εθνικούς αγώνες, είτε για την πνευματική ή πολιτιστική τους συνεισφορά εις την ιστορία και τον πολιτισμό, είτε επειδή διακρίθηκαν στα γράμματα, στις τέχνες, τον αθλητισμό…Ευριπίδης Στυλιανίδης

Απ’ έξω κούκλα…

Επιτέλους, ο νέος Υπουργός Παιδείας βρήκε τη λύση : Σχολεία με ονοματεπώνυμο ! Σχολεία «έξυπνα», σχολεία με προσωπικότητα ! Ταμπέλες με ηχηρά ονόματα στην εξώπορτα, δίπλα στη (σκουριασμένη πια) ταμπέλα που γράφει ότι «το 42ο ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο χρηματοδοτείται από την Ε.Ε.»Από βιτρίνα όντως σκίζουμε. Τι γίνεται όμως πίσω από αυτήν ;…

κι από μέσα ;

Πίσω από την πόρτα του σχολείου, πίσω από τις νέες ταμπέλες με τα ονόματα «των διαπρεπών Ελλήνων», το δημόσιο σχολείο βουλιάζει στο βάλτο της λιτότητας και των περικοπών. Κι έτσι, ενώ στα σχολεία εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς βιώνουν μια χωρίς προηγούμενο υποβάθμιση και απαξία… Ενώ τα κενά σε εκπαιδευτικούς παραμένουν στην ημερήσια διάταξη και στη θέση τους υπάρχουν εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες πληθωρικά τμήματα… Ενώ οι προϊστάμενοι και το ΥΠΕΠΘ διατάσσουν τους εκπαιδευτικούς σε υποχρεωτικές υπερωρίες…Ενώ οι ειδικότητες ακόμα έρχονται σε πολλά σχολεία και τα ολοήμερα έφτιαξαν(;) πρόγραμμα κατά τα τέλη του Γενάρη…Ενώ τα νέα βιβλία λιπαίνουν το έδαφος της σχολικής αποτυχίας και των ανισοτήτων και οι τάξεις υποδοχής καταργούνται…Ενώ οι υποδομές των σχολείων παραπέμπουν σε τεταρτοκοσμική χώρα, με τους γονείς να βάζουν χοντρά το χέρι στην τσέπη προσπαθώντας να αμβλύνουν τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις για τα παιδιά τους και να βελτιώσουν τις συνθήκες της μόρφωσής τους…Ενώ φέτος είχαμε περικοπή της χρηματοδότησης των σχολείων κατά 18-20%, την ίδια στιγμή που όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στο σχολείο αυξήθηκαν έως και 20%...Ενώ οι νέοι συνάδελφοι βιώνουν το καθεστώς ωρομισθίας (ή μάλλον δουλείας γιατί περί αυτού πρόκειται)…Ενώ οι ανάγκες για βοηθητικό προσωπικό στα ολοήμερα νηπιαγωγεία θα καλύπτονται μέσω των προγραμμάτων stage του ΟΑΕΔ, δηλαδή θα προσλαμβάνονται νέοι και νέες με καθεστώς ελαστικής εργασίας, χωρίς καμιά ασφάλιση…Και ενώ το δημόσιο σχολείο υποβαθμίζεται, συρρικνώνεται και εγκαταλείπεται, ο νέος Υπουργός παιδείας έχει ένα νέο «όραμα» που βάσει αυτού θα «αναβαθμιστεί ποιοτικά» η εκπαίδευση.

Το νέο «εν τούτω νίκα» είναι να δοθούν ονομασίες στα σχολεία έτσι ώστε «να καινοτομήσουν, να αναβαθμιστούν και να πάψουν να έχουν αριθμητική ονομασία όπως οι φυλακές».Το σίγουρο καταρχήν είναι πως τίποτα και κανένας δεν «αναβαθμίζεται» από τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του. Οι μαθητές θα συνεχίσουν να στοιβάζονται στις ίδιες άθλιες αίθουσες, να τρώνε ξηρά τροφή και να ξεκουράζονται πάνω στα θρανία τους στο ολοήμερο και οι γονείς θα συνεχίζουν να πληρώνουν τα μαλλιοκέφαλά τους σε φροντιστήρια, ιδιαίτερα και βοηθήματα πάσης φύσεως. Όλοι μαζί όμως θα είμαστε υπερήφανοι και θα αντιμετωπίζουμε με πνεύμα αισιοδοξίας και στωικότητας τις δυσκολίες της μοίρας, αφού στην εξώπορτα θα γράφει «Μέγας Αλέξανδρος» ή «Παύλος Μελάς»…

Το Υπουργείο Παιδείας ασχολείται με επιμέλεια με το Φαίνεσθαι, την ίδια στιγμή που εγκαταλείπει στην τύχη του (ή στις τύχες της αγοράς) το Είναι της δημόσιας παιδείας. Αποτελεί όμως απλά το «όραμα» του Υπουργού μια προσπάθειά του, να διαφύγει από τη ζοφερή πραγματικότητα ή υπάρχουν σοβαρότερες και βαθύτερες επιδιώξεις στην πρόταση για προσωνύμια στα σχολεία;

συμμετέχω – συμμετέχεις – συμμετέχει – συμμετέχουμε – συμμετέχετε – ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ

Η δυνατότητα της επιλογής προσωνυμίου σε ένα σχολείο δόθηκε από την εποχή που Υπουργός παιδείας ήταν ο κ. Ευθυμίου. Η δυνατότητα αυτή ίσχυε για όποιο σχολείο επέλεγε κάτι τέτοιο. Το ζήτημα όμως τώρα μπαίνει σε εντελώς νέα βάση γιατί η διαδικασία με την οποία προωθείται του δίνει χαρακτήρα καθολικότητας αφού :1. συγκροτούνται και δημοσιοποιούνται επιτροπές αποδελτίωσης (βλέπε λογοκρισίας) των προτάσεων κατά περιφέρεια που διορίζονται από το Υπουργείο.2. Πραγματοποιούνται συγκεντρώσεις διευθυντών σχολείων και προϊστάμενων νηπιαγωγείων, πράγμα που δεν έγινε σε αυτή την κλίμακα για κανένα άλλο ζήτημα στην εκπαίδευση το προηγούμενο διάστημα. Στις συγκεντρώσεις αυτές υποχρεώνονται τα σχολεία σε διαδικασίες πρότασης προσωνυμίου τους, πρότασης που θα υποβληθεί στο ΥΠΕΠΘ μέσω των επιτροπών που έχουν διοριστεί.3.

Όλο το εγχείρημα έχει καταληκτική ημερομηνία το τέλος Μαρτίου. Δηλαδή τα σχολεία θα αποκτήσουν το «όνομά» τους με το ζόρι μέσα σε ένα μήνα !!!!!Από την άλλη πλευρά η διαδικασία θυμίζει την επιλογή των υποδιευθυντών των σχολείων.

Εσείς προτείνετε - το Υπουργείο αποφασίζει. Δηλαδή ακόμα και αν ένα σχολείο ομοφωνήσει σε μία πρόταση είναι υποχρεωμένο να στείλει τρεις προτάσεις, ακόμα και τις μειοψηφικές και το υπουργείο θα αποφασίσει με τα δικά του μέτρα και σταθμά. (Βλέπε και διαδικασία επιλογής υποδιευθυντών, όπου οι σύλλογοι διδασκόντων, κλήθηκαν να συνεδριάσουν και να επιχειρηματολογήσουν, για να δουν την τελική τους απόφαση να γράφεται στα παλαιότερα των υποδημάτων της διοίκησης)

Όλη αυτή η διαδικασία υποδηλώνει την πρόθεση του Υπουργείου να επιβάλει υποχρεωτικά ονοματοδοσία στα σχολεία και με την τελική επιλογή στη δική του ευχέρεια. Αποτελεί αυτό ένα δείγμα ακόμη της ιδεολογικής και πολιτικής πρόθεσης να συρθεί η εκπαίδευση στις αξιακές επιλογές που έχει το ΥΠΕΠΘ.

Πίσω στην εποχή της «Εθνικής Ηθικής Διαπαιδαγώγησης»;

Ο υπουργός παιδείας, παραπέμποντας σε έναν φρονηματισμό που μυρίζει μεσοπόλεμο (για να μην πούμε μετεμφυλιακές περιόδους) αναζητά «λαμπρά παραδείγματα, φωτεινά παραδείγματα, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα και για τη σύγχρονη γενιά», ονόματα που θα ενώνουν και δεν θα διχάζουν. Ναι, πράγματι, οι ταμπέλες χρειάζονται «λαμπερά ονόματα» για να δημιουργήσουν το κατάλληλο feeling. Ποια είναι όμως τα ονόματα των «διαπρεπών Ελλήνων» που «ενώνουν» και «παραδειγματίζουν» και ποια εκείνα που διχάζουν ;

Επειδή ένα όνομα προσδίδει πάντα ταυτότητα, είναι φανερό ότι η επιλογή από ένα τσουβάλι ονομάτων που είναι απομονωμένο τόσο από την τοπική ιστορία όσο και από τη συγκρουσιακή μνήμη και εφόσον δεν γίνεται με συλλογικούς όρους, ούτε εκφράζει πραγματικές ανάγκες της σχολικής κοινότητας, σε πολλές περιπτώσεις θα καταλήξει σε μεταχουντικό Θερμοπυλισμό του τύπου των στρατιωτικών παρελάσεων ή σε γλυκανάλατο κοινό τόπο των αποδεκτών ονομάτων.Με αυτή τη λογική, ο «εθνάρχης» Κ. Καραμανλής, είναι π.χ. ένα όνομα που «ενώνει» για ένα δημοτικό σχολείο των Σερρών, ενώ αντίθετα, για ένα δημοτικό σχολείο του Κερατσινίου, οι ανώνυμοι ΕΠΟΝίτες που σκοτώθηκαν έξω από την πόρτα του, είναι ονόματα που «διχάζουν» ; Και τι θα επιλέξει η αρμόδια επιτροπή λογοκρισίας, στη Θεσσαλία όταν ένας Σύλλογος διδασκόντων στείλει τρεις προτάσεις π.χ. Μαρίνος Αντύπας 13 ψήφοι, Γιάννης Ρίτσος 3 ψήφοι, Παύλος Μελάς 2 ψήφοι ; Εσείς τι λέτε ; Καταρχήν η ονομασία ενός υποκειμένου δεν μπορεί παρά να είναι διεργασία των κοινωνικών μερών που το διαμορφώνουν και το ορίζουν.

Με αυτή την έννοια για να ονοματιστεί ένα σχολείο πρέπει να υπάρχει μια διεργασία σε όλη την σχολική κοινότητα και ταυτόχρονα η ονοματοδοσία να αποτελεί ένα κοινωνικό αίτημα ορισμού, φαντασιακής θέσμισης (επιθυμητού), κοινωνικής αναγνώρισης ή ιστορικής νοηματοδότησης.

Όμως οι διεργασίες αυτές δεν γίνονται σε ιδεολογικό και αξιακό κενό. Άρα ή έρχονται σε σύγκρουση με την ηγεμονεύουσα αντίληψη που διαχέεται στην κοινωνία ή καταλήγουν σε μια επιλογή κοινού τόπου δηλαδή μέσου όρου. Πράγμα που σημαίνει ότι κατά κανόνα αναπαράγονται οι κυρίαρχες αντιλήψεις όταν η διαδικασία είναι «άνωθεν κατευθυνόμενη» και ο τελικός (πραγματικός) κριτής δεν είναι η κοινωνική ομάδα που συζητά, αλλά το ίδιο το κράτος.

Την ίδια στιγμή το γλωσσικό μάθημα έχει αποστειρωθεί από τα λογοτεχνικά κείμενα που ορίζουν συγκρούσεις με την κυρίαρχη και ηγεμονεύουσα αντίληψη στην κοινωνία και έχει πλημμυρίσει από επιλογές κοινού τόπου και χρηστικής μόνο νοηματοδότησης. Ως εκ τούτου η προσπάθεια του ΥΠΕΠΘ αποτελεί συνέχεια των κρατικών επιλογών για τα προγράμματα σπουδών και τα βιβλία ώστε να χρωματιστεί και να ονοματισθεί στην πλειοψηφία των σχολείων το κομμάτι της τέχνης, της ιστορίας και της κοινωνικής μνήμης όπως ορίζεται από τους κυρίαρχους μηχανισμούς. Με την αυταπάτη μάλιστα της συμμετοχής.Ή ακόμα πιο πίσω, στην εποχή της «ελεύθερης» αγοράς ;Αλήθεια γιατί τόση βιασύνη;

Σε ανάλογες περιπτώσεις βιασύνης δημοσιότητας, υποχρεωτικότητας και πληθωρικών λόγων, πάντα υπήρχε από πίσω κάποιο χρηματοδοτικό πακέτο που επέβαλε αυτούς τους όρους.Ή θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι αποτελεί αυτό το προοίμιο και τον προσαρμογέα σε καταστάσεις όπου θα περικοπεί παραπέρα η κρατική χρηματοδότηση και τα σχολεία θα ψάχνουν χορηγούς και πόρους για να μπορέσουν να λειτουργήσουν. Μήπως αυτή η βιασύνη του ΥΠΕΠΘ στοχεύει να βάλει από την πίσω πόρτα και νέους εθνικούς ευεργέτες ; Πού θα χρηματοδοτούν τα σχολεία και θα βλέπουν τιμητικές πλακέτες με το όνομά τους δίπλα στην ονομασία του σχολείου, για τις «αναγνωρισμένες υπηρεσίες τους στον τόπο» ; Μήπως δούμε ευτράπελα του τύπου «Σχολείο Αλ. Δελμούζος – coca cola light» ; Είμαστε υπερβολικά καχύποπτοι;

Έχουμε κάθε λόγο γι` αυτό. Άλλωστε το έχουμε ακούσει και δια στόματος πρωθυπουργού : «να βρούμε χορηγούς για να φτιάξουμε βιβλιοθήκες», γιατί το κράτος μπορεί να δίνει μόνο στους κουμπάρους και τους Ζαχόπουλους.Τέλος επειδή ο υπουργός μας μιλάει για καινοτομίες, θα πρέπει κάποιος να του υπενθυμίσει την περίπτωση του 132ου Δημ. Σχολ. Αθηνών (πώς θα μπορούσε αλήθεια να μετονομαστεί το συγκεκριμένο σχολείο;), όπου οι καινοτομίες του συλλόγου διδασκόντων και της διευθύντριάς του να κάνουν μαθήματα στους μετανάστες μαθητές τους και να περιορίσουν τον θρησκευτικό προσηλυτισμό, αντιμετωπίζουν την αντίδραση, τις διώξεις και τον ευτελισμό από την πλευρά του Υπουργείου.

Αν θέλει να μιλήσει το υπουργείο για καινοτομίες ας σκύψει πάνω από τον ανώνυμο εκπαιδευτικό που σε συνθήκες εγκατάλειψης της δημόσιας παιδείας κρατάει όρθιο το σχολείο συνεργαζόμενος με τους μαθητές του και τους γονείς.Αλλά φαίνεται πως το «καινοτόμο όραμα» του υπουργείου φωτίζεται μόνο από τους νέους λαμπτήρες που θέλει να λανσάρει και ονοματίζεται από τους διάφορους χορηγούς στους οποίους προσβλέπει και των οποίων τα ονόματα ο λαός μας γνωρίζει ότι παραπέμπουν σε καταστροφές ανθρώπων και φύσης.…για μια ακόμα φορά θεατές ;

Στα πλαίσια της διαδικασίας ονοματοδοσίας που προωθεί το ΥΠΕΠΘ, εδώ και τώρα, σε όλα τα σχολεία, με αυτούς τους ασφυκτικούς όρους και αυτές τις στοχεύσεις, οι Σύλλογοι Διδασκόντων δεν έχουν κανέναν λόγο, ούτε είναι υποχρεωμένοι, να συμμετέχουν. Από πουθενά δεν προκύπτει, ούτε και μπορεί να υποστηριχθεί ότι υπάρχει υποχρεωτικότητα σε αυτή τη διαδικασία. Θα λέγαμε μάλιστα, ότι η άρνηση των Συλλόγων Διδασκόντων να παίξουν για ακόμα μια φορά το ρόλο του κομπάρσου σε μια παρωδία «συμμετοχής», μπορεί να αποτελέσει μια πράξη άρνησης και έμπρακτης διαμαρτυρίας τόσο για τη διαδικασία ονοματοδοσίας και τις στοχεύσεις της, όσο και για τη συνολική πολιτική του ΥΠΕΠΘ.

Άλλωστε, αν ποτέ κάποιος σύλλογος διδασκόντων κρίνει σκόπιμο να δώσει προσωνύμιο στο σχολείο του, θα το κάνει με τους όρους τους τρόπους και τις διαδικασίες που ο ίδιος ο σύλλογος θα ορίσει. Κριτήριο κατά τη γνώμη μας, η διαδικασία ονοματοποίησης του σχολείου να εκφράζει πραγματικές ανάγκες της σχολικής κοινότητας, που έχουν συζητηθεί και ωριμάσει μέσα από συλλογικές διαδικασίες και παιδαγωγικές δράσεις.
www.paremvasis.gr