Λόρενς Ντάρελ, Αλεξανδρινό κουαρτέτο, εκδ. Γρηγόρη
Ο «ωσεί Ελληνας» Λόρενσς Ντάρελ, συνομιλητής του Σεφέρη και θαυμαστής του Καβάφη, γεννήθηκε στην Ινδία το 1912 από γονείς Αγγλο-ιρλανδούς, που δεν είχαν ποτέ επισκεφθεί την Αγγλία. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του Ιρλανδό. Σύμφωνα με τον ίδιο, σκόπιμα απέτυχε τέσσερις φορές στις εξετάσεις για την Οξφόρδη - εξεγειρόμενος έτσι συνειδητά ενάντια στον πατέρα του. Εγινε, αντιθέτως, πιανίστας της τζαζ στο νάιτ κλαμπ του Λονδίνου «The Blue Peter», ταξίδεψε στο Παρίσι, όπου καταπιάστηκε μ' ένα σωρό δουλειές του ποδαριού, και ταυτόχρονα -ιδίως μετά τον γάμο του με τη Νάνσι Μέγιερς- έγραφε.Το 1938 είχε ήδη ολοκληρώσει το πρώτο του βιβλίο· καθώς η βρετανική λογοκρισία δεν είχε επιτρέψει τη δημοσίευσή του, το έργο, με τη συνδρομή του Μίλερ, εκδόθηκε στο Παρίσι από τον «Obelisk Press». Ήταν το «Μαύρο βιβλίο».Μετοικεί στην Κέρκυρα το 1935 με τη γυναίκα του, τη μητέρα του, την αδελφή του και τον μικρό του αδελφό Τζέραλντ (ο οποίος πολύ αργότερα, το 1962, θα εξομολογηθεί την αγάπη του για το νησί στο συναρπαστικό βιβλίο του «Η οικογένειά μου και άλλα ζώα»). Στα 1939, και ενώ ο πόλεμος προέλαυνε, θα την εγκαταλείψει για μια θέση στο Βρετανικό Συμβούλιο στην Αθήνα και για μια σύντομη παραμονή στην Καλαμάτα, όπου θα συνεχίσει να διδάσκει αγγλικά. Λίγο αργότερα θα φύγει για την Αίγυπτο, όπου θα εργαστεί ως ακόλουθος Τύπου στις βρετανικές πρεσβείες του Καΐρου και της Αλεξάνδρειας. Μετά τον πόλεμο θα καταλάβει διάφορες διπλωματικές ή εκπαιδευτικές θέσεις. Ως ύποπτος έχει θεωρηθεί ο ρόλος του κατά την παραμονή του στην κύπρο.
Αναζητεί συνεχώς την ταυτότητά του ως συγγραφέα, αυτή όμως είναι τόσο πολυπλόκαμη, ώστε παραμένει, ώς το τέλος, ρευστή. Τα θέματα που θα εξερευνήσει στα μυθιστορήματά του είναι εκείνα που κατεξοχήν απασχολούν τον 20ό αιώνα: χρόνος, χώρος, συνείδηση, σεξουαλικότητα, ταυτότητα. Ακολουθώντας τους Ντ.Χ. Λόρενς και Τζέιμς Τζόις , επιτίθεται στο μυθιστόρημα για να συνεχίσει τους πειραματισμούς των προδρόμων του.
Το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» το έγγραψε στην Προβηγκία κι είναι το ολοζώντανο αριστούργημά του, μια καλλιτεχνική και προσωπική κατάδυση στον πολυδιάστατο εαυτό. Τετραλογία που κλιμακώνεται στον θάνατο, το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται στην Αλεξάνδρεια λίγο πριν ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ιουστίνη, η αινιγματική παράφορη Εβραία δανείζει το όνομά της στον πρώτο τόμο... Άλλες τέσσερις μορφές κυριαρχούν, η Μελίσσα, χορεύτρια, ο Νεσήμ, Κόπτης τραπεζίτης και ο αφηγητής, ένας Ιρλανδός. Πλάι τους πλήθος άλλα πρόσωπα, που θα παρακολουθήσουμε την ιστορία τους στα επόμενα βιβλία... ο Έρωτας, το πάθος, η ζήλια αλλά και το μυστήριο που απορρέει από το μύθο δημιουργούν ένα κλίμα μοναδικά έντονο.
Μπαλτάσαρ, ένα χειρόγραφο επιστρέφεται στον αφηγητή από τον ήρωα που δανείζει το όνομα του στο δεύτερο βιβλίο.. ένα ογκώδες χειρόγραφο που του είχε παραδώσει ο αφηγητής με την ιστορία των ηρώων του πρώτου βιβλίου... το χειρόγραφο είναι γεμάτο διορθώσεις, προσθήκες, σχόλια. Μια νέα αλήθεια , όπου τα γεγογνότα του πρώτου βιβλίου διευθετούνται με μια νέα ιεραρχία... ο αφηγητής δεν είναι πια το κεντρικό πρόσωπο....
Μαουντόλιβ, το τρίτο βιβλίο, δίνει το κλειδί σε μερικά αινίγματα που δεν είχαν εξηγηθεί... δίνει μια άλλη οπτική για τις σχέσεις των ηρώων, μια άλλη όψη στο παιχνίδι που παίζεται ανάμεσα τους. Με την περιστροφή του πρίσματος τα γνώριμα πρόσωπα και οι γνώριμες καταστάσεις παίρνουν νέες διαστάσεις... Στο βάθος βρίσκεται πάντα η Αλεξάνδρεια.
Κλέα, εδώ τα αινίγματα θα βρουν τη λύση τους. Ο αφηγητής, ο Ντάρυλ, θα επιστρέψει στην Αλεξάνδρεια, η γοητεία της πόλης θα τον συνεπάρει και πάλι, όμως έχει πια αλλάξει ο ίδιος και η οπτική του...
Αντικειμενική αλήθεια δεν υπάρχει... καθένα από τα πρόσωπα που δάνεισαν το όνομά τους στους τίτλους των βιβλίων συνδέονται μεταξύ τους με ένα δίχτυ πολιτικής και ερωτικής ίντριγκας, και κάθε βιβλίο αποκαλύπτει και μια πλευρά, κάθε φορά διαφορετική, της αλήθειας. Η οπτική γωνία του αφηγητή αλλάζει από βιβλίο σε βιβλίο. Πολλοί ήρωες εξαφανίζονται και αναδύονται και πάλι, με διαφορετική μορφή. Η Αλεξάνδρεια είναι ο πέμπτος ήρωας του βιβλίου. Ο Ντάρελ με το «Κουαρτέτο» επανεπινόησε τη λειτουργία του μυθιστορηματικού χαρακτήρα. Βασικό του θέμα ο θάνατος. Δεν είναι τυχαίο ότι και Το «Κουιντέτο της Αβινιόν», η πενταλογία πού θα ακολουθήσει το «Κουαρτέτο», επίσης καταπιάνεται με τον θάνατο. «Το βασικό τραύμα, η βασική νεύρωση στη ζωή είναι ο θάνατος», είχε πει κάποτε σε μια συνέντευξή του ο Ντάρελ.
Καλή ανάγνωση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου